ارمغان مورخ اہل حدیث مولانا محمد اسحاق بھٹی

دی سیرت دی کتاب ’’رحمۃ اللعالمین‘‘ دے نال دینی علوم دیاں بیاں کتاباں وی پڑھیاں ۔ اِتھوں واندے تھئے تاں استاد صاحب، بھٹی سئیں کوں ۱۹۴۰ء وچ محدث العصر مولانا محمد اسماعیل سلفی رحمہ اﷲ کول گوجرانوالہ پَٹھ ڈتا، جتھاں انہاں حدیث دیاں کتاباں ، صحیح مسلم شریف تے صحیح بخاری شریف دی تکمیل کرتے محکمہ انہار وچ کلرک لگ گئے۔استادیں دی تربیت پاروں مزاج خالص دینی ہا، تڈاہوں آسرا نہ کیتاتے نوکری چھوڑ، مرکز الاسلام مدرسے وچ خُطابئیں کوں تعلیم ڈیون ئچ رُدھ گئے۔ پاکستان بنن دے بعد بھٹی صاحب رحمہ اللہ اپنے وطن توں لَڈیج، پہلے قصورتے ول چک نمبر ۵۳ گ۔ب فیصل آباد ٹِکانہ کیتا۔

مولانا محمد اسحاق بھٹی رحمہ اللہ کوں قدرت نے ڈِھگ گُنڑاں نال بُٹ ڈتا ہا، تے ہیں تَڈتے انہاں سموری حیاتی دین دی خدمت گزاری دے نانویں لا ڈتی۔ بھٹی صاحب رحمہ اللہ ہِکے ویلھے ادیب، دانشور، صحافی تے عالمِ دین وی ہَن۔ وِہاگی لیکھک(مؤرخ)، تے خاکہ نگاری ء چ تاں انھیں داکوئی جوڑ نہ ہا۔ انھیں دی لکھت دا اسلوب آپوآناں ہا، نویکلی دِھر نال لکھدے ہَن، جہڑا انھیں کوں ای پَھبداہا۔ وِہاگ(تاریخ)تے جہڑیلے قلم چیندے ہَن تاں حالات تے واقعات کوں چنگی رِیت چھانڑاں لاء کڑی نال کڑی جوڑ ڈیندے ہَن، قاری کوں ایویں لگدے جیویں او ایہہ واقعات آپنیاں اکھیں نال ڈیہدا بیٹھے۔ کہیں وی شخصیت بارے لکھن بہوں ای اوکھا کم ھِ، تے اِتھ کِر وڈے وڈے لکھاری تھِڈک پوندن، تے کئی لَئی لَگ بَن تے آپنی لِکھت کوں انصاف دے تقاضیاں کنوں پر وبھرا کر ڈیندن۔ اوکھا ایں ھِ جو کہیں وی مُہاندرے بارے لِکھن، اوندی حیاتی دی گزران کوں سانبھن، اوں ویلھے لکھاری کیتے سِر دا درد بَن ویندے جہڑیلے اوندیاں خوبیاں دے نال اوندیاں کمیاں کوتاہیاں دا تذکرہ کرنا پوندے، کیوں جو کوئی وی بندہ بھانویں او جیڈے وڈے ناں تھاں آلا ہووے گُنڑاں دے نال نال عیبی وی ہوندے، تے اِتھائیں لکھاری وَیئکے وات آ ویندے۔ جے تاں او شخصیت، جیندے بارے او لکھدا بیٹھے، اوندی من بھانونی تے عقیدت نال جُڑی ہوئی ء، تاں اوندیاں خوبیاں کوں ایں ودھا چڑھاتے بیان کریندے جیویں او کوئی انسان نی، فرشتہ ھِ، تے ایہہ لکھت نِری پِری خوشامد بَن ویندی ھِ۔ جیکر اوں شخصیت نال لکھاری دا مزاج نی رَلدا، تاں وَل او ہُوں جذبے نال اوندیاں ساریاں خوبیاں کوں گِیت ڈے اوندا سَنگ بے پاسے گنڈھ ڈیندے، تے او لکھت آپنا سونڑھپ ونجا بَہندی ھِ۔ پَر بھٹی صاحب رحمہ اﷲ جہڑی وی شخصیت تے خاکہ لکھے، اوندیاں خوبیاں دے نال نال کمیاں کوتاہیاں کوں ایجھے انداز ء چ پیش کیتے جو اوندا سنگھار بَن ویندے۔ لکھت دا اسلوب ایجھا جو قاری انھیں دا شخصی خاکہ پڑھن بہندے، تاں ایویں لگدے جیویں اوں شخصیت نال قاری دی نِکّے لاء دی جان سنجان ھِ تے او اوندا جگری یار ھِ۔

بھٹی صاحب رحمہ اللہ کوں اللہ نے کیا کمال دا حافظہ ڈتا ہا، تے ظرافت اُتر ء چ!۔ تاریخی حوالے نال انھیں دے سامھیں کوئی وی بُتھی گالھ آونجے ہا تاں اوندی اصلاح کر ڈیندے ہَن۔ بَٹ کڑاک دے بادشاہ ہَن، جہڑی محفل وچ بھٹی صاحب رحمہ اللہ ہوندے ہَن، لوک چَساں چیندے ہَن۔ انھیں دی کھِل ٹوک ء چ وی کوئی نہ کوئی علمی تے ادبی